عوارض دارو های ضد افسردگی و راهکارهای مقابله با آن - صبح مهریز

در زندگی همه ما روزهایی وجود دارد که غمگین هستیم و همه چیز را سیاه می بینیم. هیچ چیز شادی ما را بر نمی انگیزد و هیچ امیدی به موفقیت نداریم. احساس خلاء، نا امیدی، تنهایی و گنهکاری می کنیم و اضطراب ما را فرا می گیرد. اما آنچه باعث می شود تا چنین احساس هایی به صورت اختلال روانی در آیند، نوع و تعداد نشانه ها، شدت و طول مدت و همچنین حدی است که به جریان زندگی روزمره آسیب می رسانند. زمانی که احساس غم و اندوه شدید، بی امیدی، بیچارگی و بی ارزشی بیشتر از چند هفته طول بکشد و عملکرد روزانه اتان را مختل کند، شما دچار بیماری افسردگی شده اید.

افسردگی از جمله اختلالاتی است که برای آن درمان های موثری وجود دارد و معمولا هرچه زودتر درمان آغاز شود اثربخشی آن هم بیشتر خواهدبود. به طور کلی می توان درمان های افسردگی را به دو طبقه دارودرمانی و روان درمانی تقسیم کرد. آنالیز ها نشان می دهد که ترکیب این دو نوع درمان به ویژه برای افسردگی های متوسط و شدید، بهترین نتیجه را به همراه دارد. درمان افسردگی با توجه به شدت این بیماری و جلوگیری از بازگشت بیماری ممکن است از شش ماه تا چند سال به طول بینجامد.

عوارض داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی به وسیله تغییر عملکرد و افزایش یا کاهش مواد ترشح شده در مغز که به آنها نوروترانسمیتر گفته می شود عمل می نمایند و باعث بهبود خلق و خو و درمان افسردگی می شوند. معمولا دو تا سه هفته طول می کشد تا تاثیر داروهای ضدافسردگی آشکار شود. این داروها هم به موازات اثرات مفید و درمانی خود، دارای عوارض جانبی هستند که بروز آنها در افراد مختلف متفاوت است. داروهای جدید ضد افسردگی، عوارض کمتری نسبت به داروهای قدیمی تر دارند و به ندرت باعث بروز عوارض بسیار خطرناکی می شوند. اما اگر بعد از مصرف داروهای ضدافسردگی دچار عوارض ناخوشایندی شدید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر بدانید: معرفی بهترین قرص های ضد افسردگی

اگر عوارض جانبی این داروها غیرقابل تحمل باشد، ممکن است احتیاج باشد که دیگر این داروها را مصرف نکنید و یا مقدار داروی مصرفی را کم کنید، اما این را بدانید که هیچگاه بدون مشورت با پزشکتان این کار را انجام ندهید زیرا قطع مصرف ناگهانی این داروها ممکن است باعث عود و پیشرفت بیماری شما شود.

در ادامه به ده عارضه داروهای ضد افسردگی و راه چارههای مقابله با آن می پردازیم:

1. تهوع

به طور کلی در طی هفته اول مصرف این داروها، تهوع رخ می دهد که در بیشتر موارد بعد از چند هفته و عادت بدن به دارو از بین می رود.

راه چارههای مقابله با تهوع

• داروهای ضد افسردگی را همراه با غذا مصرف کنید.
• حجم غذایتان کم و تعداد وعده های غذایی زیاد باشد.
• آبنبات سفت و بدون شکر را بمکید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید، از قبیل: آبمیوه های بدون قند و آب خنک.
• از داروهای ضداسید و یا بیسموت ها برای ترش نکردن معده بهره ببرید.
• با پزشک خود درباره تغییر مقدار و یا نوع دارو صحبت کنید.

2. افزایش یا کاهش اشتها و وزن

بعضی از داروهای ضد افسردگی باعث افزایش وزن و بعضی دیگر باعث کاهش وزن می شوند.

راه چارههای مقابله با افزایش وزن

• نوشیدنی های شیرین و شیرینی را از وعده های غذایی خود حذف کنید.
• با عجله غذا نخورید.
• به طور منظم و بیشتر روزهای هفته، ورزش کنید.
• به توصیه های متخصص تغذیه درباره برنامه غذایی خود عمل کنید.
• با پزشک خود درباره تعویض نوع دارویتان صحبت کنید.
• حجم غذایتان کم و تعداد وعده های غذایی تان زیاد باشد.

3. خستگی و خواب آلودگی

در هفته های اول مصرف داروهای ضد افسردگی، خستگی و خواب آلودگی از عوارض شایع می باشد.

راه چارههای مقابله با خستگی و خواب آلودگی

• در طول روز، یک چرت کوتاه بزنید.
• ورزش های ملایم انجام دهید، از قبیل پیاده روی.
• در هنگام خستگی و خواب آلودگی از رانندگی و کار با ماشین آلات خطرناک دوری کنید.
• یک تا دو ساعت قبل از خواب، داروی ضد افسرگی خود را مصرف کنید.

4. بی خوابی

از آنجا که بعضی داروهای ضد افسردگی باعث افزایش انرژی بدن می شوند، ممکن است کم خواب شوید و به علت کم خوابی در شب، در طی طول روز، احساس خستگی کنید.

راه چارههای مقابله با بی خوابی

• داروهای ضد افسردگی خود را صبح مصرف کنید.
• از مصرف نوشیدنی ها و غذاهای دارای کافئین مخصوصا در اواخر روز، خودداری کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• حداقل 4 تا 5 ساعت قبل از خواب، از ورزش شدید پرهیز کنید.
• با پزشک خود راجع به مصرف داروهای خوب آور قبل از خواب، صحبت کنید.

5. مسائل زناشویی

بعضی از این داروها مسائل زناشویی را موجب می شوند که تا مرحله آخر درمان ادامه دارد چرا که این داروها می توانند موجب کاهش میل جنسی شوند.

راه چارههای مقابله با مسائل زناشویی

• مقدار داروی مصرفی شما، یک بار در روز باشد و قبل از مصرف دارو، فعالیت جنسی انجام دهید.
• اگر عوارض داروی مصرفی شما غیرقابل تحمل است، با پزشک خود راجع به تغییر دارو صحبت کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید و اگر او اجازه داد می توانید یک روز در هفته دارو مصرف نکنید تا علائم و عوارض آن کم شود.

6. خشکی لب ها

• یکی دیگر از عوارض داروهای ضد افسردگی، خشک شدن لب ها می باشد.
• راه چارههای مقابله با خشکی لب ها:
• به طور مرتب و با جرعه های کوچک، آب بنوشید.
• یک تکه یخ را بمکید.
• آدامس بدون قند بجوید.
• آبنبات سفت و بدون شکر بمکید.
• به وسیله بینی نفس بکشید نه به وسیله دهان.
• دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید و به طور مرتب نزد دندانپزشک بروید. اگر شما دارای دهانی خشک باشید، باعث افزایش پوسیدگی دندان می شود.
• با پزشک خود راجع به اسپری های مرطوب نماینده دهان صحبت کنید.

7. تاری دید

تاری دید نیز یکی از عوارض این داروها می باشد، اما غالبا بعد از چند هفته مصرف این داروها، خودبه خود از بین می رود.

راه چارههای مقابله با تاری دید

• با پزشک خود راجع به قطره های چشمی برای از بین بردن خشکی چشم صحبت کنید.
• با پزشک خود راجع به تغییر داروی ضدافسردگی و یا کاهش مقدار آن صحبت کنید.
• یک معاینه چشمی انجام دهید، زیرا تاری دید ناشی از مصرف این داروها ممکن است با یک مشکل چشمی بدتر شود.

8. یبوست

غالبا یبوست ناشی از داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای می باشد، زیرا این داروها باعث اختلال در عملکرد طبیعی دستگاه گوارش و دیگر اعضای بدن می شوند.

راه چارههای مقابله با یبوست

• مقدار زیادی آب بنوشید.
• غذاهای دارای فیبر از قبیل میوه ها و سبزیجات و غلات مصرف کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• مکمل های دارای فیبر مصرف کنید.

9. سرگیجه

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و مهارنماینده های مونوآمینواکسیداز بیشتر از سایر انواع داروهای ضدافسردگی، باعث سرگیجه می شوند.این داروها باعث، کاهش فشار خون و در نتیجه سرگیجه می گردند.این عوارض در افراد مسن شایع تر می باشد.

راه چارههای مقابله با سرگیجه

• به آرامی از حالت نشسته و یا ایستاده، تغییر موقعیت دهید.
• از دستگیره های نرده ای، میله و یا دیگر اقلام محکم برای حفاظت از خود بهره ببرید.
• از رانندگی و کار با ماشین آلات خطرناک دوری کنید.
• از کافئین، تنباکو و الکل دوری کنید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید.
• موقع خواب، داروی ضدافسردگی را مصرف کنید.

10. اضطراب، پریشانی و بی قراری

در اثر تحریک بعضی داروهای ضدافسردگی اضطراب، پریشانی و بی قراری دیده می شود.اگر این اضطراب بیشتر شود، باید با پزشک صحبت کنید، چراکه ممکن است علامت اختلال دوقطبی و یا دیگر اختلالات جدی باشد.

راه چارههای مقابله با اضطراب، پریشانی و بی قراری

• در ابتدا با پزشک خود صحبت کنید که چه نوع ورزشی برای شما مناسب تر می باشد و بعد به طور مرتب ورزش کنید، ورزش هایی از قبیل آهسته دویدن، دوچرخه سواری و یا تمرینات هوازی.
• ورزش های تنفس عمیق، شل کردن عضلات و یوگا را انجام دهید.
• با پزشک خود راجع به مصرف داروهای آرامبخش و یا مصرف داروی ضدافسردگی که محرک نباشد، صحبت کنید.

قطع مصرف ناگهانی داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند تهوع، سردرد و سرگیجه شود.

تداخل دارویی

مصرف تعدادی از داروهای دیگر نیز ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد. از این رو، بیماران باید پیش از آغاز مصرف هر داروی ضدافسردگی جدیدی، پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می نمایند مطلع سازند.

مصرف هر نوع داروهای ضد افسردگی همراه با داروهای ضد افسردگی گروه MAOIS (مانند فنلزین ( Phenelezine) و ترانیل سیپرومین ( Tranyl Cypromine)) ممکن است کشنده باشد.

بنابراین هرگاه پزشک معالجتان خواست، داروهای ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز کند، باید قبل از آغاز داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروه MAOIS را برای مدتی قطع کنید، زیرا با این کار وقت کافی برای تصفیه کامل خون از داروی فوق وجود دارد.

به طور کلی توصیه می شود که بیماران به هنگام مصرف داروهای ضدافسردگی از مصرف الکل خودداری نمایند، همچنین مصرف داروهای ضد افسردگی در دروان بارداری باید با احتیاط صورت گیرد چون بی خطر بودنشان برای زنان باردارهنوز به طور کامل اثبات نشده است.

همانطور که در ابتدا اشاره شد بهترین راه درمان افسردگی دریافت همزمان دو راه چاره درمانی دارودرمانی و روان درمانی می باشد که همزمان توسط روانپژشک و روانشناس ارائه می شود.