تحلیل عباس عبدی از خبر رویترز در خصوص آمار کشته های اعتراضات آبان 98 - صبح مهریز

به گزارش خبرنگاران، عباس عبدی تحلیل گر سیاسی در اعتماد نوشت: خبر رویترز درباره کشته شدن 1500 نفر در حوادث ایران به کلی معادلات سیاست خبری رسمی کشور را به هم ریخت. در واقع بهتر است بگوییم معادلات بی خبری را به هم ریخت و یک بار دیگر نشان داد که چگونه یک جامعه از بی اعتباری نهاد رسانه ای خود ضربه می خورد. خیلی ها می توانند خبر رویتر را نقد نمایند، ولی این کار را انجام نمی دهند، زیرا چنین خبری از دو حال خارج نیست یا به طور تقریبی درست است یا به طرز معنادار و فاحشی نادرست است.

اگر درست است که طبعا کسی نباید آن را رد کند ولی اگر نادرست است، پیش از رد و اصلاح آن باید پرسید که چه شرایطی داریم که یک خبرگزاری بین المللی چنین خبری را از روی اشتباه یا عمد منتشر می نماید و تکذیب جدی و موثری هم نمی گردد؟ در واقع ریشه قلب واقعیت و دروغ در اخبار کشور در وجود نظام رسانه ای بسته و یک سویه است.

چرا باید اخبار ایران را دیگران و به نام منابع آگاه و ناشناخته بازتاب دهند؟ یک بار دیگر به دستورالعمل ها یا توصیه های ابلاغ شده به مطبوعات در طول این حوادث مراجعه کنید، پاسخ روشن می گردد. بنابراین خودکرده را تدبیر نیست. آن روزی که دادستان کل گاه می گوید تعداد را نمی دانم، گاه عدد دیگران را تکذیب می نماید و گاه با اعتماد به نفس می گوید که افراد خارجی دسترسی به آمار ندارند یا اعلام می گردد که تعداد را دادستانی می گوید ولی هیچگاه عدد و رقمی گفته نمی گردد و... باید فکر چنین روزی را می کردند.

واقعیت این است که رفتار ما در این حوادث هیچ ارتباطی با خواست عمومی و حتی مقررات جاری کشور ندارد. از پیش خود انتشار هر خبری را محرمانه اعلام می کنیم، در حالی که به کلی اشتباه می کنیم. کسانی که کشته شده اند، یا بی گناه بوده اند و به ناحق کشته شده اند، یا در حال تهاجم بوده اند و نیروی حمله نماینده می تواند بر حسب مقررات موجود از خود دفاع کند، یا آنکه برحسب اتفاق کشته شده اند.

هر کدام باشد هیچ دلیلی برای ممنوعیت انتشار اطلاعات آن ها وجود ندارد. پس چرا اینقدر بسته عمل می گردد؟ حتما می گویند انتشار آن ها مستمسکی برای تبلیغ علیه کشور می گردد؟ مگر اعدامی های قاچاق مواد مخدر نمی شد که همواره اعلام می گشت؟ مگر از موارد قصاص نمی گردد که اعلام می کنید؟ به علاوه حالا که اعلام نکردید، مگر مشکل حل شد؟

اعلام رسمی و دقیق بهتر بود یا مثلا تا 5 یا 6 برابر بیشتر خبر دادن؟ تا هنگامی که نظام رسانه ای کشور از شرایط فاجعه بار کنونی بیرون نیاید، هر روز شاهد یکی از این مسائل خواهند بود. گمان می نمایند با محروم کردن دیگران از حق دسترسی به اطلاعات می توانند خیال خود را راحت نمایند، در حالی که دیگران نیز به هر طریقی شده خبر را یا به دست می آورند یا جعل می نمایند یا به تقریب حدس می زنند؛ و در همه موارد نیز می کوشند بیش از احتمالات قابل قبول باشد.

در همین مورد خبر رویترز، اگر به جای 1500 نفر می گفت: 15000 نفر باز هم در ماجرا تغییری حاصل نمی شد و فقط باورپذیری آن قدری سخت تر می شد. این نتیجه طبیعی نظام بسته رسانه ای است. نظامی که در پی منافع سیاسی کوچک و کوتاه مدت و البته نقد است ولی هزینه های سنگین بلندمدت را نسیه فرض می نماید و تن به آزادی رسانه نمی دهد. غافل از اینکه سررسید هزینه های نسیه به سرعت فرامی رسد و باید چند برابر پرداخت گردد.

اگرچه عدد اعلامی رویترز معقول نیست، زیرا با شواهد عینی تأیید نمی گردد ولی این مهم نیست، چرا که کم وبیش جا می افتد. مثل 17 شهریور که تا سه دهه بعد تعداد کشته هایش بالای 3000 نفر یعنی 30 برابر بیشتر (حدودا) اعلام می شد. ولی سه دهه بعد چه فایده برای آن نظام دارد که واقعیت آن چه بوده است؟ البته یک کشته هم زیاد است و باید نسبت به آن حساس بود. ولی در هر حال تعداد آن ها نشانه ابعاد ماجراست.

متاسفانه مساله این است که در ساختار کنونی رسانه ای کشور ممکن نیست که چنین اطلاعاتی فراوری و منتشر گردد. بنابراین تا اطلاع ثانوی باید هزینه این انسداد رسانه ای را بپردازند. این تصمیمی است که در داخل گرفته شده است به این معنا که مرجعیت رسانه ای و اطلاع رسانی را به خارج از کشور برده اند. بنابراین خودکرده را تدبیر نیست.