بیش فعال کیست؟ بیش فعالی چیست؟ - صبح مهریز

گردآوری و نوشته: سحر غفاری

اختلال نقص توجه یا (ADD (Attention Deficit Disorder و اختلال کم توجهی بیش فعالی یا (ADHD (Attention Deficit Hyperativity Disorder اختلالاتی هستند که در تمام طول عمر زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت حیات وی را پایین می آورند.

ADD

پزشکان در دهه 90 میلادی روی این قضیه تأکید داشتند که ADD یک اختلال بی نظمی (Disregulation) است که به وسیله رفتار ناپایدار و متغیر بروز می نماید و ناشی از عدم تعادل بیوشیمیایی در مغز است، که به اسم یک عامل مشکل ساز در تداوم انجام یک کار در نظر گرفته می گردد و به تبع آن انجام وظایف روزانه مشکل می گردد.

ویژگی های ADD شامل کندی شناختی، خواب آلودگی، دوری گزینی، گیجی، پاسخ دهی آهسته، غرق شدن در دنیای خود، کم حرفی، نگرانی، منفعل بودن و مشغول شدن در کارها به صورت کلی و بدون پرداختن به جزئیات است.

برعکس بچه ها ADHD که پر سروصدا بودن آنها باعث دیده شدن و تشخیصشان می گردد، بچه ها ADD توجه دیگران را به خود جلب نمی نمایند و کم کم به کناری رانده شده و فراموش می شوند! این بچه ها در اطراف گروه کار می نمایند و چندان فعالانه درگیر گروه نمی شوند، برخلاف بچه ها ADHD که رفتار و عملکردشان در گروه تداخل ایجاد می نماید. شاید گاهی با بچه ها افسرده اشتباه گرفته شوند اما اگر فعالیت از نظر حسی به میزان کافی برانگیزاننده باشد، درگیر خواهند شد. کودک ADD افسرده به حمایت عاطفی برای درگیر شدن در فعالیت احتیاج دارد.

این بچه ها ایده ای برای آغاز صحبت ندارند و اغلب قانع به همان چیزی هستند که بارها استفاده نموده اند و گفتار کلیشه ای و فاقد خلاقیت دارند. سرعت پردازش اطلاعات در این بچه ها پائین است. ADD در مراحل اولیه، اختلال در نگهداری تمرکز است که منجر به دست آوردهای ضعیف آکادمیک می گردد. جملاتی که معمولاً از دیگران درباره این دسته از افراد می شنویم: این بچه پرته، تو کلاس نیست، حواسش نیست و ... علایم ADD در ابتدای آغاز کار دیده نمی گردد، مثل بازیهای کامپیوتری که البته چندان پیچیده نیستند. عملکرد پائین در بچه ها ADD خود را نالایق دانسته و گاه خود را مستحق چیزهای خوب نمی دانند. احساس عدم کفایت، سردرگمی، خشم و افسردگی در فرد ADD وجود دارد. اعتماد به نفس پائین، ناشی از تصویر منفی از خود و احساس عدم کفایت، منجر به گوشه گیری و عدم درگیری در فعالیت ها می گردد که ممکن است حتی باعث عدم بروز چیزهایی گردد که توانایی اش را دارند. در برخورد و زندگی با این بچه ها، ابتدا باید یک رابطه امن با آنها برقرار کنید. یعنی اول تأکید روی توانایی های آنها داشته باشید. تقویت حس اعتماد به نفس بسیار مهم است. جملات حتی یک لبخند رضایت آمیز بسیار یاری نماینده خواهد بود که فرایند درمانی خوبی را طی کنید چون انگیزه برای کوشش بیشتر در کودک فعال نموده اید. بگذارید او احساس قدرت و کفایت کند.

ADH

ADHD یک اختلال رفتاری رشد است. به طور معمول کودکی که بیش فعال است، توانایی دقت و تمرکز روی یک موضوع را نداشته، یادگیری در او کند بوده و از فعالیت بدنی غیرمعمول و بسیار بالا برخوردار است. این اختلال با فقدان توجه، فعالیت بیش از حد، رفتارهای غیرقابل پیش بینی، یا ترکیبی از این موارد همراه است. بعلاوه ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشند.

ADHD شایع ترین اختلال رفتاری در سنین کودکی و بلوغ است و حدود 3 تا 5 درصد بچه ها قبل از 7 سالگی به آن مبتلا می شوند. این عارضه بیشتر در دوران ابتدایی مدرسه برای بچه ها و در هنگام بلوغ رخ می دهد و با افزایش سن بسیاری از بیماران بهتر می شوند.

عارضه بیش فعالی هم ریشه ژنتیکی دارد هم محیطی. عامل ژنتیکی این عارضه بیشتر در پدران بچه های که دچار بیش فعالی بوده وجود دارد اما عوامل محیطی نیر بر افزایش شدت این عارضه بسیار مؤثر هستند. این اختلال دو تا چهار برابر در پسران نسبت به دختران شایع تر است. اگر در دوران نوزادی یعنی چهار هفته اول تولد، کودک با مشکل تغذیه و یا بهداشتی، روانی روبرو باشد و اگر مادر در دوران بارداری سیگار یا الکل مصرف کند، این بچه ها بیشتر در معرض خطر بیش فعالی قرار دارند.

رفتار کودک که بیش فعال معمولاً همراه با تحرک زیاد، بی توجهی و رفتارها و عکس العمل های ناگهانی همراه است. این رفتارها از قبیل انجام کارها به طور نیمه کاره، عدم کوشش ذهنی برای انجام تکلیف، فعالیت و تحرک بدنی بسیار بالا حتی زمانی که مشغول بازی نیستند، گم کردن پی در پی وسایل شخصی، نداشتن تمرکز و دقت بالا در انجام کارها خود را نشان می دهد. در دوران تحصیل ممکن است بروز اختلالات یادگیری، خصوصاً اختلال در خواندن و نوشتن را ببینیم.

چگونگی درمان

طبق آخرین تحقیقات، برترین روش درمان، ترکیب اقدامات دارویی با روشهای غیردارویی است. درمان دارویی ADHD بر اساس داروهای محرک عصبی و غیرمحرک پایدار است و فقط باید با معاینه کامل کودک به وسیله پزشک مجرب، تجویز گردد.

در درمان غیردارویی به خانواده ها توصیه می گردد که از رفتارهای تند و خشن با کودک خود پرهیز نمایند، محیط آرامی را برای مطالعه بچه ها در دوران مدرسه فراهم نمایند و در صورت مشاهده نشانه های بیماری، به روانپزشک کودک مراجعه نمایند. بعلاوه با انجام اقداماتی از قبیل رفتار درمانی و اقدامات توانبخشی به آنها آموزش چگونگی افزایش تمرکز بر روی کارها داده گردد. در واقع این والدین و به خصوص مادر است که باید با کودک بیش فعال، هم گام گردد و به عبارتی با کفش های او قدم بزند!

منبع: ماهنامه نوآور 90

/ج

منبع: راسخون