بهترین مستندهای 2020؛ از آتش سوزی بخارست تا اردوی تابستانی پسرها در تگزاس - صبح مهریز

• انستیتو فیلم آمریکا (AFI) بهترین های سال 2020 را بیان کرد
• کلوئی ژائو با جایزه جشنواره پالم اسپرینگز 2021 در تاریخ ماندگار شد
• بهترین های سینما در سال 2020 به انتخاب حلقه منتقدان فیلم نیویورک

در لیست زیر نگاهی می اندازیم به بهترین مستندهایی که در سال 2020 میلادی منتشر شده اند.

1. مجموعه دار (Collective)

• کارگردان: الکساندر نانائو
• نمره متاکریتیک: 95 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 99 از 100

فیلم داستان آتش سوزی ساختمانی در بخارست را روایت می نماید که به دنبال نبود در های اضطراری کافی و رسیدگی نکردن درست مسؤولین باعث کشته شدن بیست و هفت نفر و زخمی شدن صد و هشتاد نفر دیگر می شود و به دنبال همین اتفاق سلسله شورش های مردم در شهر بخارست، پایتخت کشور رومانی، شروع می شود.

نانائو در این مستند دو ساعته، هیچ چیز را از قلم نمی اندازد. او از مردان مهم دولت تا گروهی روزنامه نگار را به تصویر می کشد و لایه هایی از سیستم مراقبتی و درمانی کشور رومانی را موشکافی می نماید که باعث شگفت زده شدن مخاطب می شود. سیستم مراقبتی که سی و هفت نفر از آن صد و هشتاد نفر زخمی شده از واقعه آتش سوزی را در هفته های پس از واقعه به کام مرگ فرستاد.

دوربین نانائو مانند چشم های یک عقاب تیزبین به همه جا نظر می اندازد و قدم به قدم ما را در طول این تحقیقات که سیستم سلامت رومانی را به رسوایی می کشاند به پیش می برد. اما آن چه در نهایت کالکتیو بازگو می نماید تنها به سیستم کشور رومانی ارجاع نمی یابد، بلکه آن چه کالکتیو به بحث می گذارد، انگشت متهم نماینده ای است که به تمام کشورها و مسؤول های بی لیاقت گرفته شده است.

2. همه در: مبارزه برای دموکراسی (All In: The Fight for Democracy)

• کارگردان: لیزا کورتس، لیز گاربوس
• نمره راتن تومیتوز: 100 از 100

فیلم روایتی تاریخی از نابرابری و سرکوب رأی گیری عادلانه است.

استیسی آبرامز، نماینده ایالت جورجیا، در ابتدا حضور در این فیلم را رد کرد، اما در نهایت پذیرفت که در نقش خودش وارد فیلم شود.

فیلم دو خط زمانی طولی را روایت می نماید. یکی از آن ها به پایه های دموکراسی و شکل گیری آن در تاریخ آمریکا یعنی به زمانی که تنها سفیدپوستان ملاک می توانستند رأی بدهند باز می شود و دیگری به سال 2018 و چگونگی کوشش های آبرامز برای رأی آوردن در ایالتی که مدت ها است برای سرکوب کردن رأی دهندگان سیاه پوست خود شهرت دارد.

کارگردان های فیلم داستان نجات یافتن آمریکا از دست کسی که به دنبال نابودی دموکراسی بوده است را روایت می نمایند، چرا که اگر ایالت جورجیا چنین اتفاقی را از سر نمی گذراند، شانس پیروزی جو بایدن در انتخابات بسیار کاهش می یافت.

3. زمان (Time)

• کارگردان: گرت بردلی
• نمره متاکریتیک: 91 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 98 از 100

فیلم به قصه سیبیل فاکس ریچاردسون، مادر شش فرزند می پردازد که کوشش می نماید تا حکم شصت سال زندان همسر خود را از بین ببرد. حکمی که همسرش سه سال و نیم از آن را سپری نموده است.

زمان ترکیبی است از فیلم های خانگی تأثیرگذار سیبیل و فیلم های سیاه و سفیدی که از تقلای او برای نجات یافتن همسرش تهیه شده است.

در سال 1997 سیبیل و همسرش، راب، از روی ناامیدی و بعد از ورشکستگی منجر به عملی می شوند که در نهایت به جرم سرقت از بانک آن ها را به زندان می اندازد. هر دوی آن ها مسؤولیت را به گردن می گیرند و اظهار پشیمانی می نمایند. سیبیل معامله را می پذیرد و سه سال و نیم را در زندان می گذراند، اما راب به دنبال مشورت حقوقی اشتباه، معامله را نمی پذیرد و در نهایت به شصت سال زندان محکوم می شود.

زمان نگاهی انتقادی به سیستم زندان های آمریکا دارد و آن ها را به برده داری محکوم می نماید، اما بر خلاف مستندهای دیگری از این قبیل زمان خودش را بسیار به شخصیت نزدیک می نماید و در خلق صمیمیت پیروز است.

زمان توانسته است از جشنواره فیلم های مستقل گاتهام، انجمن منتقدان فیلم لس آنجلس، حلقه منتقدان فیلم نیویورک و انجمن ملی منتقدان فیلم جوایز بهترین فیلم مستند را دریافت کند. هم چنین زمان از شانس های اصلی کسب جایزه ی اسکار در رشته بهترین فیلم مستند است.

4. پایگاه پسرها (Boys State)

• کارگردان: جس ماس، آماندا مک بین
• نمره متاکریتیک: 84 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 94 از 100

چه می شود اگر هزار دانش آموز پسر دبیرستانی را در مرکز ایالت تگزاس قرنطینه کنید و از آن ها بخواهید با دو حزب سیاسی بر خودشان حکومت نمایند؟

مستندی که در برخی لحظه ها الهام بخش است و در برخی لحظه ها وحشت زا.

اگرچه، فیلم اردوی پسران است و از همین جهت نماینده دموکراسی آمریکایی نیست، اما از آنجایی که در گروه دخترها تفاوت های نژادی بسیار کمتر بود، گروه پسرها برای بازتاب یافتن انتخاب مناسب تری بوده است.

فیلم نمایشی است از دوستی های سریع، دشمنی های گذرا، شکل گیری و قدرت گیری احزاب سیاسی و نماینده کوچکی است از جامعه سیاسی آمریکا.

پایگاه پسرها توانست از انجمن انتخاب منتقدان، جایزه بهترین مستند سیاسی سال را در کنار باورپذیرترین سوژه زنده سال دریافت کند. همچنین فیلم جایزه بزرگ هیأت داوران آمریکا را از جشنواره فیلم ساندنس به دست آورد.

5. از میان شب (Through the Night)

• کارگردان: لویرا لیمبال
• نمره راتن تومیتوز: 100 از 100

دوربین لیمبال به مدت دوسال مهدکودکی را که به وسیله یک زن و شوهر اداره می شود، نظاره می نماید. کسانی که خانه خود را به عنوان ستونی برای حمایت از بچه ها و والدین آن ها وقف نموده اند. والدینی که اکثرا لاتین و سیاه پوست اند و به دنبال نظام مالی سرمایه داری آمریکا بیش از همواره تحت فشار هستند.

دوربین لیمبال به اعمال کوچک عاشقانه ای می پردازد که در این مرکز نگهداری، در بیست و چهار ساعت شبانه روز و طی هفت روز هفته، رخ می دهد. اعمالی مانند مالیدن کرم نرم نماینده به پای بچه ها، شانه کردن موهای آن ها و به آغوش کشیدن نونهالان خسته و مادران از پا افتاده.

از میان شب فیلمی کوچک اما در عین حال سرشار از محتوا است. روایتی که در زیرمتن خود به اجتماع، سیاست، اقتصاد و همه و همه نقد وارد می نماید و نگاه مخاطبان خود را بیش از پیش به روی حقایق باز می نماید.

6.افشاسازی (Disclosure)

• کارگردان: سم فدر
• نمره متاکریتیک: 80 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 98 از 100

فیلم نگاهی عمیق می اندازد به تصویری که هالیوود از افراد ترنس ساخته است و تأثیر آن بر زندگی این افراد و فرهنگ آمریکا.

فیلم برای نخستین بار در جشنواره فیلم ساندنس به نمایش در آمد و مدتی بعد به وسیله نت فلیکس به پخش گسترده رسید.

فیلم نگاهی انتقادی به یک قرن دروغ در هالیوود و جامعه ای سرشار از تصورات تعصبی و اشتباه دارد و این نگاه انتقادی خود را به وسیله افراد ترنس سرشناسی که در هالیوود فعالیت می نمایند، به گوش مخاطبان می رساند.

افشاسازی علاوه بر این که آن چه گذشته است را مرور می نماید به آن چه باید اتفاق بیافتد هم می پردازد.

فیلم یک پدیده اجتماعی را به بهترین شکل پرداخت می نماید و تمام جوانب مثبت و منفی راست گویی و دروغ گویی درباره آن را موشکافانه آنالیز می نماید.

7. ضبط شده (On the Record)

• کارگردان: کربی دیک، امی زیرینگ
• نمره متاکریتیک: 84 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 99 از 100

فیلم اتهامات آزار و اذیت های جنسی علیه اسطوره موسیقی هیپ-هاپ، راسل سیمونز، را آنالیز می نماید و با بیش از بیست زن که او را متهم نموده اند، مصاحبه می نماید.

ضبط شده سومین فیلمی است که با موضوعیت آزار و اذیت های جنسی توسط کربی دیک و امی زیرینگ ساخته می شود، دو فیلم قبلی جنگ نامرئی (The Invisible War) و شکارگاه (The Hunting Ground) هستند که به ترتیب در سال های 2012 و 2015 ساخته شده اند.

اپرا وینفری که از تهیه نمایندگان اجرایی فیلم بود اندکی پیش از اکران فیلم در جشنواره ساندنس، با یک اعلام عمومی از فیلم کنار کشید و همین باعث شد که قرار داد فیلم با شبکه اپل تی وی پلاس (Apple TV Plus) قطع شود. اندکی بعد فیلم به وسیله شبکه اچ بی او مکس (HBO Max) به پخش گسترده رسید.

8. نقاش و سارق (The Painter and the Thief)

• کارگردان: بنجامین ری
• نمره متاکریتیک: 79 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 96 از 100

باربارا کیسیلکووا، نقاش اهل جمهوری چک، وارد رابطه ای محبت آمیز و غیرطبیعی با سارقی می شود که دوتا از نقاشی هایش را سارقیده است.

نقاش و سارق وارد جنگل تاریک رابطه های محبت آمیز انسان ها می شود. بنجامین ری به مدت سه سال از درون به طور منفعلانه شکل گیری این رابطه، رشد یافتن آن و نقاط اوجش را مشاهده می نماید و در نهایت وقتی نقاش پرتره ای را که از سارق کشیده است به او می دهد، همان نیروی بزرگ احساس خوب دیده شدن را در یکی از ناب ترین حالت های آن به تصویر می کشد.

فیلم توانست جایزه ویژه هیأت داوران برای داستان گویی خلاقانه را از جشنواره ساندنس دریافت کند.

بنجامین ری در مصاحبه ای با گاردین گفته است: فیلم سؤال هایی درباره اینکه ما برای دیده شدن چه می کنیم را جست وجو می نماید؛ اینکه یاری کردن و دیدن دیگران برای ما چه خرجی بر می دارد.

9. برنامه (The Scheme)

• کارگردان: پت کندلیس
• نمره راتن تومیتوز: 88 از 100

اف بی آی تحقیقاتی راه می اندازد تا نگاهی دقیق به کریستین داوکینز و یک سازمان جنایی که به افراد آینده دار بسکتبال پیشنهاد پرداخت نقدی می نماید، بیاندازد.

فیلم یکی از غافلگیرنماینده ترین مستندهایی بود که در سالی که گذشت با نگاهی پویا و نزدیک به فرایند تحقیقات اف بی آی باعث ایجاد هیجان فراوان در مخاطبان شد.

کندلیس تمام جوانب را به طور دقیق از نظر می گذراند، اما با احتیاط فراوان از خسته نماینده شدن اجتناب می نماید.

10. اردوگاه کریپ (Crip Camp)

• کارگردان: جیمز لبرچت، نیکول نیون هم
• نمره متاکریتیک: 86 از 100
• نمره راتن تومیتوز: 100 از 100

فیلم از اردوگاه تابستانی جِنِد در سال 1971 شروع می شود؛ اردوگاهی آزاد و پرانرژی برای نوجوانان دارای ناتوانی. اردوگاه کرپ تمرکز خود را بر آن گروه از این نوجوانان می اندازد که حالا تبدیل به فعالان جنبش حقوق افراد با ناتوانی شده اند.

اردوگاه کریپ دنیای گرم تابستانی و پر شور و نشاط اردوگاه جند را با اولین عشق ها، اولین دوستی ها و اولین گفت وگوها به نحو مطلوبی به نمایش می گذارد و ما را در فضایی صمیمی با شخصیت ها آشنا می نماید، اما ناگهان ما آن ها را در لباس های رسمی و در اطراف میزی در حال گفت وگو درباره مسائل حیاتی برای افراد با ناتوانی می یابیم و همین به ما احساس همراهی می دهد.

فیلم توانست جایزه مخاطبان در جشنواره ساندنس را به دست آورد و در جشنواره انجمن بین المللی مستند جایزه بهترین فیلم را به خانه ببرد.

منبع: The Guardian