تقاضا برای طبیعت گردی در پسا کرونا افزایش می یابد - صبح مهریز

جریان چیست؟

فعالان و سرمایه گذاران صنعت توریستی کشور بیش از صنایع دیگر چشم به فردای عبور از کرونا دوخته اند، صنعتی که بیش از 14 هزار میلیارد تومان در هشت ماه خسارت دیده و بخش بزرگی از مشاغل آن یا در آستانه ورشکستگی و در بحرانی ترین شرایط درآمدی خود قرار دارند و یا با برنامه های جایگزین، محدود و کنترل شده برای حفظ حیات خود دسته و پنجه نرم می نمایند.

دولت از ابتدای سال 99 تا کنون سعی نموده با بسته های اقتصادی حمایتی و بعضی از سیاست های معافیتی و امهال های بدهی های بانکی، بخشی از خسارت ها را جبران و یا به سرپا باقی ماندن این صنعت تا زمان عبور از بحران کرونا، یاری کند؛ اگر چه نمی توان زمان دقیق و مشخصی از سرانجام بحران همه گیری کووید19 و آغاز فصل توریستی امن و ایمن پیش بینی کرد، اما پژوهشگران این حوزه معتقدند صنعت توریستی در پساکرونا مانند همه شئونات زندگی بشر، متحول می شود و دستورالعمل های بهداشتی ،تاثیر عمیق و مستقیم بر تقاضای سفر، استاندارد و کیفیت خدمات، سلیقه توریستان برای انتخاب مقاصد جدید خواهد داشت.

غلام حیدر ابراهیم بای سلامی پیرامون اینکه تقاضا برای طبیعت گردی در پسا کرونا افزایش می یابد، گفت: این صنعت نه فقط در ایران بلکه در تمام جهان بیشترین آسیب را از کرونا دیده است. صنعت توریستی بر مبنای سفر و فرایند میهمانی و میزبانی قوام یافته و با همه گیری کرونا با بیشترین آسیب و خسارت روبرو شده است؛ اکنون که یک سال از آغاز همه گیری کووید 19 در جهان می گذرد، صنعت توریستی با رکودی 90 درصدی روبه رو است.

این پژوهشگر حوزه توریستی گفت: بعضی تحقیقات بین المللی نشان می دهد در حالت خوشبینانه بازار توریستی ممکن است در سرانجام سال2021 به حدود 85 درصد ارزش خود نسبت به سال 2019 برسد و در سرانجام سال2023 کامل احیا شود، اما درحالت بدبینانه در سال 2021 به زیر 60 درصد ارزش سال 2019 خواهد رسید. آغاز رونق و محور آغاز فعالیت های در پساکرونا برای همه کشورها از توریستی داخلی خواهد بود و اکوتوریسم و طبیعت گردی که در مقابل شعار در خانه بمانیم دوران کرونا است، به ویژه در داخل اهمیت بیشتری خواهد یافت و لازم است در ایران هم راهبردها و برنامه ها نخست برای رونق توریستی داخلی در اولویت قرار گیرد.

رکود کرونایی آسیب جدی به صنعت توریستی وارد کرد

ابراهیم بای سلامی پیرامون اینکه تقاضا برای طبیعت گردی در پسا کرونا افزایش می یابد، گفت: اگر چه در حال حاضر مسافرت کاهش یافته و در تحلیل حرفه ای سفرهای ضروری انجام می شود، صنعت توریستی به صورت عمده متوقف است. در دوره بحران کرونا تفکیک میان مفهوم سفر و توریستی بیشتر مشهود است و از هم تمیز داده می شود و این فرضیه مبنایی که در برنامه ریزی این صنعت هم اهمیت دارد و باید مورد توجه قرار گیرد که هر مسافری توریست نیست، ولی هر توریستی مسافر است، به معنای حرفه ای جاذبه ها و انگیزه های بازدید از مقاصد توریستی مولفه اصلی و در ابعاد طبیعی، فرهنگی-تاریخی، صنعتی و خدماتی موجب حرکت و سفر توریستان است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه همه گیری کرونا آسیب جدی و معنادار برای صنعت توریستی است، اضافه کرد: ورود این متغیر به محیط کسب و کار به دلیل تهدیدات جانی و بهداشتی بازدید از جاذبه ها را در محاق فرو برد و کامل رکود همه مولفه های 6 گانه این صنعت را در سال 2020 پوشش داد. متاسفانه به نظر می رسد در سال 2021 هم این رکود ادامه داشته باشد و تا زمانی که واکسن و درمان قطعی و پیشگیری موثر این بیماری ایجاد شود، نمی توانیم با اطمینان به میزبانی از توریستان بپردازیم.

وقتی کشورها در سال 2000 چشم انداز سال 2020 را ترسیم و برحسب راهبردهای خود برای صنایع مختلف برنامه ریزی می کردند؛ صنعت توریستی یکی از مهمترین و برجسته ترین صنایعی بود که شکوفایی و رشد آن خیلی خوش بینانه در نظر گرفته می شد؛ توریستی در سال 2017 از صنعت خودروسازی پیشی گرفت و همین اتفاق نیز تا سال 2019 رخ داد و جهان با ثبت یک میلیارد و 400 میلیون سفر توریستان بین المللی و درآمد بیش از 1400 میلیارد دلار برای این صنعت در یک سال، توریستی بدنبال ربودن گوی سبقت از صنعت نفت و پتروشیمی بود.

ابراهیم بای سلامی گفت: در سال 2015 میلادی همه برنامه ریزی ها به گونه ای شد که توریستی در سال 2030 صنعت اول جهان شود، اما با شیوع یک متغیر ناشناخته بهداشتی در محیط کسب و کار این صنعت گرفتار ویروسی همه گیر به نام کرونا شد و همه راهبردها و برنامه ریزی ها به هم ریخت و سیستم عرضه و تقاضا با رکود روبرو شد.

رونق مجدد توریستی در گرو اعتماد مردم از مصونیت در برابر کرونا

عضو هیات علمی دانشگاه تهران، ایمنی و بهداشت را پایه اصلی مقابله با کرونا دانست و گفت: شیوع کرونا و توجه به مفاهیم و پارادایم بهداشتی و سلامت را فراروی این صنعت و همه جهان قرار داده است، اینکه همه گیری چه زمانی تمام می شود و به دوره پسا کرونا می رسیم بستگی به عوامل بهداشت و درمان دارد و موفقیتی که فعالیت های پزشکی در شناخت و کنترل و پیشگیری و حذف کرونا از زندگی مردم بدست خواهد آمد.

وی با بیان اینکه رونق مجدد توریستی به تضمین ایمنی مردم و اعتماد آنها از مصونیت کرونا بستگی دارد، اضافه کرد: اینکه توریستی چه زمانی رونق می گیرد، به دستاوردهایی در صنعت بهداشت و درمان و پزشکی وابسته است، تا وقتی واکسن مناسبی نداشته باشیم و اعتبار واکسن ها در جهان به ثبت نرسیده باشد و همه مردم جهان از آن بهره مند و ایمنی کامل ایجاد نشود، همچنان صنعت توریستی را در معرض خطر است.

توریستی در پساکرونا با سونامی تقاضا روبرو می شود

ابراهیم بای سلامی گفت: فراتر از صنعت توریستی، در پساکرونا سبک زندگی مردم متحول می شود، این تغییرات از هم اکنون در مفهوم محیط کار، روابط، رفت و آمدها، تجارت و کسب و کار و محل کار بر اساس مفاهیمی مانند فاصله اجتماعی و تماس اجتماعی کاملا مشهود است و همه چیز با زمان قبل از کرونا متفاوت شده است. به رغم اینکه جهان با همه گیری پیچیده و بی سابقه رو به رو است که علاوه بر سلامت، زندگی، اقتصاد و تجارت را هم هدف گرفته است

وی اضافه کرد: اگر بتوانیم از این همه گیری عبور کنیم، با تجربه سختی و گران بهایی که برای بشریت بجا می ماند، در پساکرونا در یک زندگی با سبک متفاوت و جدید باز سفر صندلی و اهمیت خود را پیدا می نماید، و یقینا توریستی نه فقط در عرصه اقامت، بلکه در تنوع عرضه، یکی از پر رونق ترین صنایع پساکرونا، خواهد بود. دوره کرونا فرصت مناسبی برای بازنگری در بهبود مولفه های صنعت توریستی است.

مدرس حوزه توریستی گفت: ایران در زمینه اقامت و هتل ظرفیت های فراوانی ندارد و به بازنگری در این مولفه ها و زمینه ها که با توسعه صنعت توریستی رابطه مستقیم دارد، نیازمند است و اکنون که دوران کرونا را طی می کنیم فرصت مناسبی است تا هم دولت ها و هم سرمایه گذاران بخش خصوصی با تجدید نظر، صنعت توریستی و بویژه بخش اقامت را بازبینی نمایند و به بهبود شرایط زندگی و کسب و کار فعالان صنعت توریستی در پساکرونا، توجه ویژه داشته باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران بیان نمود: مردم به دلیل ترس از ابتلا به کرونا و قوانین محدودنماینده سفر، مدت هاست در خانه حبس شده اند به سفر نرفته اند و با شعار در خانه بمانید تراکم تقاضا ایجاد شده که در پسا کرونا رها می شود، با توجه به این تراکم تقاضا در دوران کرونا، صنعت توریستی با استقبال بی نظیر و سونامی تقاضا روبه رو می شود؛ البته به این افزایش تقاضا به شرایط ایمنی و بهداشت عمومی بستگی دارد که امیدواریم حوزه پزشکی و درمان در گام اول و دولت ها و حکومت ها در گام دوم با سیاست گذاری هایی اعتمادزا و ایمن ساز با رویکردی حرفه ای و تخصصی، فضا را برای پاسخ مناسب به تقاضای توریستی و سفر آماده نمایند.

ایمنی و بهداشت، رونق توریستی را تضمین می نماید

ابراهیم بای سلامی با اشاره به اینکه کرونا نگرانی دغدغه و ناامنی بهداشتی و سلامت برای توریستان ایجاد نموده، تاکید نمود: اولین رویکرد باید تامین و تضمین بهداشت و ایمنی باشد تا اعتماد و رونق صنعت ایجاد شود؛ گام اول وسایل ایمنی و بهداشت در حمل و نقل عمومی، سفر با اتوبوس ها، هواپیماها، قطارها و کشتی ها است، گام دوم توجه ویژه به اماکن اقامتی هتل ها و بومگردی ها است؛

وی توریستی ایران را نامتوازن و نابسامان دانست و گفت: در این زمینه کار فرهنگی و زیرساختی درستی انجام نشده است، زیرساخت توریستی ایران دچار یک آسیب جدی است که به پیش از کرونا بر می شود؛ صنعت توریستی در ایران سنتی، محدود و پراکنده است و در بازار بین المللی توریستی هنوز صندلی قابل ملاحظه ای ندارد. از طرفی توریستی داخلی ایران راهبرد مشخصی از نظر توسعه و سامان بخشی ندارد، معمولا به جای اینکه توریست ایرانی در ایام تعطیل و دوران اوج، از سفر لذت ببرد دچار خستگی و دل زدگی و فعالان توریستی دچار سرخوردگی و نا امیدی می شوند.

به دلیل نبود راهبرد، برنامه ریزی و تبلیغات هدفمند بعضی از اماکن تاریخی و جاذبه های طبیعی ایران همیشه دچار تراکم بازدیدنماینده است و بخش دیگری از جاذبه ها همیشه بدون توریست و بازدیدنماینده است، آمارها نشان می دهد سفرهای مردم در مناطق و مقاصد خاص، تکراری و نابسامان است. در ایام تعطیلات نوروزی که اوج سفرها و توریستی در ایران است به جای اینکه افراد به استراحت پرداخته و خانواده به تفریح بپردازند در بعضی از نقاط و مقاصد توریستی با فاجعه ترافیک حمل و نقل، کمبود اقامت، کیفیت پایین پذیرایی و کاهش خدمات رفاهی رو به رو می شوند، اکنون زمان تجدیدنظر و بازبینی سیاست های کلان و برنامه ریزی های اجرایی صنعت توریستی است.

تقاضا افزایش می یابد

ابراهیم بای سلامی، جاذبه های توریستی را مهمترین عامل کشش و محور توسعه توریستی دانست و توضیح داد: تشخیص انواع توریستی وابسته به تعریف از جاذبه ها در این صنعت است؛ سازمان جهانی توریستی (UNWTO) جاذبه ها را به انسان ساخت و غیر انسان ساخت تقسیم بندی می نماید این تعریف خیلی کلی و ابتدایی است؛ اما تعریف ما از جاذبه های توریستی متنوع و متفاوت شامل جاذبه های طبیعی، فرهنگی- تاریخی، تجاری، خدماتی و صنعتی است.

پژوهشگر حوزه توریستی بیان نمود: انسان وقتی از طبیعت دور می ماند، در زمانیکه شرایط مهیا می شود کوشش می نماید دورافتادگی را جبران کند، با توجه به تراکم تقاضا، درخواست برای طبیعت گردی در پساکرونا رشد بیشتری خواهد داشت؛ البته توریستی فرهنگی تاریخی نیز اوج خواهد گرفت، و طبق فرایند قبل از کرونا توریستی خدماتی به صندلی قبلی و خاص خود بر می شود، ولی با توجه به این تراکم و محدودیتی که در دوران کرونا ایجاد شده، طبیعت گردی و اکوتوریسم نسبت به سایر توریستی های موضوعی دیگر رشد بیشتری خواهد داشت.

ترس توریستان از کرونا نریزد به المپیک و جام جهانی نمی فرایند

ابراهیم بای سلامی با این شرح که توریستی رویدادمحور معمولا برای مناطقی که جاذبه های کمتر و یا تقاضاهای کمتری دارد برنامه ریزی می شود، گفت: یک نمایشگاه های صنعتی، کنفرانس هایی برای خودرو، جواهرات، صنایع دستی، کشاورزی یا جشنواره های موسیقی و فیلم طراحی می شود و گاهی تورنمنت های ورزشی و دوره های تخصصی و حرفه ای مانند المپیک و جام جهانی، که به نظر می رسد تا ترس مردم و توریستان از کرونا فرو نریزد،توریستان و علاقمندان راهی این مقاصد نمی شوند و جرات نمی نمایند در میتینگ ها و در برنامه های جمعی حضور یابند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: اکنون در جهانی فراپستمدرن و با ظهور صنایع الکترونیکی عمدتا در حال گذر از توریستی مدرن به پست مدرن هستیم، در جهان پیرامون ما تغییرات زیادی ایجاد شده است؛ اما هنوز آنچه در جهان اهمیت دارد طبیعت، نوستالژی ها، میراث فرهنگی و تاریخی ملت هاست که همچنان در فضای پست مدرن مطرح می شود.

ابراهیم بای سلامی گفت: در راستای ترویج مفهوم توسعه پایدار مفهوم توریستی مسئولانه، توریست فرهیخته و همچنین مشارکت جامعه محلی، توانمندسازی و توریستی خلاق، جز مفاهیمی هستند که قبل از کرونا گسترش یافت و بعد از کرونا نیز با رویکرد و قدرت جدی تری رونق پیدا خواهند کرد. اگر با کشف واکسن و یا شیوه درمان کرونا، اعتماد و اعتبار صنعت توریستی احیا شود و تردیدهای سلامت، بهداشت و جان انسان ها در سفر از بین برود، خسارت های توریستی به سرعت جبران می شود.

توریستی صنعتی جامعه محور است

وی با اشاره به اینکه توریستی صنعتی جامعه محور است که برای اقتصاد بومی و مردمی ارزآوری مستقیم دارد، توضیح داد: صنعت توریستی بهترین روش برای توسعه صادرات است و برعکس صنعت نفت که پول را به دست دولت می رساند و مردم باید مدام تقاضا نمایند تا از دولت اعتباری دریافت نمایند، صنعت توریستی پول را مستقیم به دست مردم، بازار و صاحبان کسب و کارهای در ان بخش مثل هتل و پذیرایی و تولیدنمایندگان صنایع دستی می رساند.

ابراهیم بای سلامی ابراز امیدواری کرد جامعه مدنی و بخش خصوصی از وابستگی به دولت قطع امید و فعالیت های خود را بر مبنای داشته ها و دانسته های علمی و تخصصی سامان دهی نمایند و صنعت توریستی را به گونه ای رشد دهند که دولت ها نیز باور نمایند که توریستی از مهمترین صنایعی است که مزیت های رشد و توسعه پایدار و متوازن کشور را دارد.