تخمدان پلی کیستیک چیست؟ - صبح مهریز

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

زنان در سنین 15 تا 44 سال، بیشتر در معرض مبتلا شدن به بیماری تخمدان پلی کیستیک هستند. این اختلال بر روی تخمدان زنان که در واقع محلی برای تولید استروژن و پروژسترون است، تاتثیر می گذارد؛ لازم به ذکر است استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که به تنظیم چرخه قاعدگی کمک زیادی می کنند. تخمدان ها در حالت معمولی بدن، اندازه اندکی هورمون مردانه به نام هورمون آندروژن را هم ترشح می کنند؛ این در حالی است که بر اثر ایجاد این اختلال، اندازه تولید این هورمون مردانه در بدن زنان افزایش پیدا می کند.

سه ویژگی اصلی این بیماری عبارتند از:

• ایجاد کیست در تخمدان
• افزایش هورمون مردانه
• اختلال در قاعدگی

بیشتر بخوانید: دلیل پریود نشدن چیست؟

دلیل ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

پزشکان هنوز هم نتوانسته اند دلیل دقیقی برای ایجاد تخمدان پلی کیستیک پیدا کند. پزشکان و محققان در این زمینه بر این باورند که اندازه بالای هورمون مردانه سبب می شود که تخمدان ها نتوانند به طور عادی، هورمون و تخمک تولید کنند. ژن ها، مقاومت به انسولین و التهاب می توانند به تولید بیش از حد آندروژن مربوط باشند. در زیر به بررسی بعضی از عوامل دخیل در ابتلا به این سندرم می پردازیم.

1. ژنتیک

پژوهش های محققان نشان می دهد که این بیماری می تواند دلایل ارثی داشته باشد و از طریق ژن ها از مادری به فرزندش منتقل شود.

2. مقاومت به انسولین

حدود 70 درصد از زنان مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک، دارای مقاومت به انسولین هستند و این به این معنی است که سلول های بدن این افراد نمی توانند به درستی از انسولین استفاده کنند؛ از این رو افزایش انسولین سبب تحریک تخمدان ها برای تولید بیشتر هورمون مردانه می شود.

3. التهاب

احتمال ایجاد التهاب در زنان مبتلا به این بیماری بیشتر از سایر زنان است. از طرفی دیگر وجود اضافه وزن هم می تواند منجر به بروز التهاب شود.

بیشتر بخوانید: دلیل و علائم بزرگ شدن رحم چیست و چگونه درمان می شود؟

علائم بیماری

هنگامی که زنان به اضافه وزن یا مسائل بارداری دچار شوند، متوجه علائم و نشانه های این سندرم خواهند شد. شایع ترین و رایج ترین علائم بیماری تخمدان پلی کیستیک شایع موارد زیر می شود:

1. اختلالات قاعدگی

عدم تخمک گذاری در تخمدان مانع از خونریزی دیواره رحم می شود. تعدادی از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک، فقط هشت مرتبه در طول سال دچار قاعدگی می شوند.

2. خونریزی شدید

به دلیل تراکم دیواره رحم، زنان در دوران قاعدگی، اندازه خونریزی بیشتری را در مقایسه با حالت عادی تجربه می کنند.

3. رشد موهای زائد

بالغ بر 70 درصد از بانوان مبتلا به این بیماری زنانه، رشد مو در صورت، کمر، شکم و قفسه سینه خود را مشاهده کرده اند.

4. آکنه

وجود هورمون های مردانه در افراد مبتلا به این سندرم، سبب می شوند که پوست نسبت به حالت عادی، چرب تر شود و در نتیجه باعث ایجاد جوش و آکنه در صورت، قفسه سینه و پشت گردن فرد بیمار می شوند.

5. افزایش وزن

حدود 80 درصد از زنان مبتلا به این بیماری، دارای اضافه وزن هستند یا اینکه چاقی مفرط دارند.

6. طاسی

در ابتلا به این بیماری مو های سر نازک تر میشوند و به مرور زمان آغاز به ریزش می کنند.

7. تیره تر شدن پوست

در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، لکه های تیره ای در ناحیه گردن، کشاله ران و زیر سینه به وجود می آید.

8. بروز سردرد

تغییرات هورمونی ناشی از این بیماری می تواند در تعدادی از زنان سبب بروز سردرد شود.

تاثیرات بیماری تخمدان پلی کیستیک بر روی بدن

اندازه بالای هورمون آندروژن که تحت تاثیر ابتلا به این سندرم در بدن بانوان ترشح می شود، بر روی باروری و دیگر شرایط جسمی تاثیر گذار است. در ادامه به بررسی تعدادی از تاثیرات این بیماری بر روی بدن می پردازیم.

1. ناباروری

برای باردار شدن، در تخمدان ها باید تخمک گذازی صورت بپذیرد. زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی کنند، احتمال باردار شدن آن ها تا حد زیادی کاهش می یابد.

2. سندرم متابولیک

حدود 80 درصد از بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دارای اضافه وزن هستند. داشتن این شرایط سبب می شود که احتمال مبتلا شدن به قند خون، فشار خون، کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) در این افراد افزایش یابد. تمامی این عوامل سبب ایجاد سندرم متابولیک می شوند که احتمال ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سکته را هم افزایش خواهد داد.

3. آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)

این بیماری زنانه می تواند تنفس فرد در خواب را هم مختل کند. آپنه خواب، بیشتر در زنان دارای اضافه وزن شایع و رایج است.

4. سرطان آندومتر یا سرطان رحم

در زمان تخمک گذاری، دیواره رحم آغاز به خونریزی می کند. اگر تخمک گذاری هر ماه انجام نشود، این دیواره ضخیم میشود. این ضخیم شدن در نتیجه می تواند احتمال ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.

5. افسردگی

ایجاد تغییرات هورمونی و علائمی از جمله رشد مو های زائد، سبب می شود که فرد به افسردگی و اضطراب مبتلا شود.

تشخیص بیماری

زنان مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک غالبا دو مورد از علائم زیر را دارند.

• اندازه بالای هورمون آندروژن
• اختلالات قاعدگی
• وجود کیست در تخمدان

از طرفی پزشکان با معاینه لگن می توانند مسائل مربوط به تخمدان ها را تشخیص دهند. از سویی دیگر، با انجام آزمایش خون هم می توان اندازه هورمون مردانه را مورد بررسی قرار داد. همچنین امکان دارد آزمایش هایی برای تشخیص اندازه کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید هم برای شما از طریق پزشک تجویز شود. با سونوگرافی هم می توان فولیکول های غیر طبیعی و دیگر مسائل مربوط به تخمدان ها و رحم را هم مورد بررسی قرار داد.

روش های درمان با رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی

برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک غالبا باید در سبک زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش تغییرات اساسی را انجام داد. با کاهش دادن تنها 5 تا 10 درصد از وزن بدن، می توانید به تنظیم قاعدگی و بهبود علائم این بیماری کمک کنید. پژوهش های انجام شده بر روی رژیم های غذایی مرتبط با PCOS نمایان گر این است که استفاده از رژیم هایی با کربوهیدرات کم، می توانند برای کاهش وزن و کاهش اندازه انسولین موثر باشند. از طرفی تحقیقات بیانگر این است که حدود نیم ساعت ورزش در روز می تواند به زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک کمک کند. لازم به ذکر است که برای درمان تخمدان پلی کیستیک با استفاده از رژیم غذایی، باید غذا های زیر را به رژیم خود اضافه کنید.

1. مواد غذایی سرشار از فیبر

مواد غذایی غنی از فیبر، به کاهش مقاومت بدن به انسولین کمک می کند. از جمله غذاهای غنی از فیبر می توان به کلم بروکلی، گل کلم، کلم فندقی، فلفل دلمه ای قرمز و سبز، سبزی شاهی، کاهو قرمز، لوبیا و عدس، بادام، انواع توت، سیب زمینی و کدو حلوایی اشاره کرد.

2. پروتئین کم چرب مانند ماهی و مرغ

این مواد اگر جایگزین گوشت قرمز شوند علاوه بر تامین پروتئین بدن به کاهش وزن هم کمک می کنند.

3. استفاده از مواد غذایی ضد التهاب

مواد غذایی ضد التهابی و ادویه جاتی نظیر زردچوبه، گوجه فرنگی، اسفناج، گردو، روغن زیتون، میوه هایی مثل بلوبری و توت فرنگی، ماهی های دارای اسید چرب امگا 3، مانند ماهی سالمون و ساردین در درمان این بیماری موثر هستند.

درمان دارویی

مصرف قرص های ضدبارداری و دیگر دارو ها می توانند به تنظیم قاعدگی و درمان علائم ناشی از این بیماری نظیر رشد مو و آکنه کمک زیادی کنند. در زیر به بعضی از درمان های دارویی این بیماری خواهیم پرداخت.

1. قرص ضد بارداری

استفاده روزانه هورمون های استروژن و پروژستین به تعادل هورمون ها، منظم کردن تخمک گذاری و رفع علائمی نظیر رشد بیش از اندازه مو کمک خواهد کرد و از طرفی احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را هم تا حد زیادی کاهش می دهد. هورمون های نام برده شده را می توان از راه قرص، تزریقی و واژینال برای بدن تامین کرد.

2. متفورمین

از داروی متفورمین جهت درمان دیابت نوع 2 استفاده می شود. از طرفی با بهبود اندازه انسولین، می تواند به درمان بیماری تخمدان پلی کیستیک هم کمک کند.

3. کلومیفن

کلومیفن نوعی داروی باروری است که به زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک برای باردار شدن کمک زیادی خواهد کرد. از طرفی دیگر مصرف این دارو، می تواند احتمال دوقلوزایی را در بانوان افزایش دهد.

4. دارو هایی برای از بین بردن مو های زائد

با مصرف بعضی از دارو ها می توان رشد مو های زائد را در بانوان مبتلا به این بیماری راکاهش می دهد و یا حتی نابود کرد. کرم افلورنیتین (Eflornithine)، رشد مو را تا حد زیادی کاهش می دهد. علاوه بر این می توان با استفاده از لیزر و الکترولیز، مو های زائد را هم نابود کرد.

عمل جراحی

برای بهبود بخشیدن به چرخه باروری می توان از جراحی هم استفاده کرد. حفاری تخمدان نوعی از جراحی است که در این شیوه پزشک جراح، سوراخ های کوچکی را به کمک لیزر یا سوزن در تخمدان ایجاد می کند. این کار سبب بهبود بخشیدن به عملکرد تخمدان ها می شود.

به نظر شما بهترین درمان این عارضه هورمونی چیست؟ شما چه تجربیاتی در این زمینه دارید؟ نظرات خود را در انتهای این صفحه با ما به اشتراک بگذارید.