ابوریحان بیرونی از پیشگامان طب تجربی محسوب می گردد - صبح مهریز

در این مراسم حسن تاجبخش استاد دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم با بیان اینکه ابوریحان بیرونی بسیار وسیع النظر و دنیا شمول بوده است، اظهار کرد: ابوریحان بیرونی از پیشگامان طب تجربی محسوب می گردد و کتابی به نام صیدنه بالطب یعنی داروشناسی در طب دارد که یک نسخه از آن باقی مانده است. غضنفر تبریزی این نسخه را نوشته و او همان کسی است که فهرست کتاب های رازی را نوشته و نام کتابهای ابوریحان بیرونی را به آن اضافه نموده است. حال چرا ابوریحان کتاب های رازی را ذکر نموده است چون کتابهایی هستند که دروغ و ساختگی هستند و همچنین ابوریحان بیرونی از نظر فلسفی به رازی بیشتر تمایل داشته است تا ارسطو. در کتاب صیدنه از 250 مدرک از افراد ذکر گردیده اما قانون ابن سینا ذکر نگردیده با اینکه قانون ابن سینا 20 سال پیش از صیدنه نوشته گردیده است.

وی اضافه نمود: ابوریحان بیرونی در کتاب صیدنه، یک هزار و صد و سیزده دارو ذکر می نماید که گیاهی، حیوانی و معدنی و ترکیبی هستند. در مقایسه صیدنه با کتب مختلف دریافتم عمق مطلبش بسیار بیشتر از دیگر کتاب هاست و از بهترین کتاب های داروشناسی است که در این زمینه نوشته گردیده است. متاسفانه امروز این ویژگی صیدنه تا حدی فراموش گردیده است.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم در ادامه با اشاره به نظر ابوریحان بیرونی در خصوص غذاها و دارو ها گفت: هر چه ما می خوریم یا واردبدن ما می گردد یا غذا است و یا زهر. غذا در درجه اول قرار می گیرد و به بدن نزدیک است و وقتی وارد بدن می گردد با فعل و انفعالات آن خود را می یابد. برای اینکه آنچه از دست داده است را بوسیله غذا بیابد ولی در مقابل آن زهرها هستند که در چهارمین درجه هستند و وقتی وارد بدن شوند یا موجب بیماری می شوند و اگر توانی باشد در برابر آنها مقاومت می نماید. داروها بین این دو قرار گرفته اند، از غذاها زیان آورتر و نسبت به زهرها مصلح تر هستند. ابوریحان داروها را به دو دسته تقسیم می نماید یکی داروهای غذایی که به غذاها نزدیک هستند و زیان آوری آنها کمتر است و دیگری داروهای سمی که به زهر نزدیک هستند. غذا نان وگندم و گوشت بره و از میوه ها انجیر و انگور است و بقیه غذاها باید با چیز دیگری خورده شوند تا زیان آوری اش گرفته گردد. ابوریحان معتقد است تا می توانید با داروهای غذایی بیماری را درمان کنید و یا حداقل ترکیبات را در آن بکار ببرید.

سال جاری هزارمین سال درگذشت ابوریجان بیرونی است

در ادامه این مراسم، محمد باقری عضو هیأت علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران به ایراد سخنانی درباره ابوریحان بیرونی پرداخت و در این خصوص گفت: اگر در تاریخ دچار گسستگی علمی نگردیده بودیم و آن پیوستگی که بین عرفان و ادبیات همچون گفته های حافظ و خیام و مولانا حاکم است در علم هم وجود داشت، اکنون ابوریحان بیرونی و رازی همان قدر محبوب دل ها بودند.

وی تاکید نمود: رازی و بیرونی نه تنها دانشمندان بزرگی بودند بلکه شخصیت های برجسته ای بودند. آنها متفکران آزاداندیشی بودند که از تکفیر اطرافیان هراسی نداشتند. آنها جانشان را به دست گرفته و از دربار حاکمان به این سو و آن سو می رفتند نه به خاطر حرف های دیگران بلکه به خاطر تنگ نظری هایی که وجود داشت و نمی توانستند، پژوهشگران و دانشمندان حقیقی را تحمل نمایند.

این استاد دانشگاه یادآور شد: نکته مهم بزرگداشت ابوریحان بیرونی سال جاری این است که سال جاری هزارمین سال درگذشت ابوریجان بیرونی است. او در سال 440 هجری قمری در گذشته که سال جاری در سال 1440 هستیم یعنی هزار سال قمری از فوت او گذشته است. نزدیکترین روز مناسب به این روز را باید بزرگداشتی در حد بین المللی برای ابوریحان بیرونی برگزار کرد و آثار او همچون کتاب التفهیم و صیدنه و ترجمه های خارجی آنها را در اختیار همگان قرار دهیم تا فرصت تورق آثار و آشنایی در چه بیشتر با این دانشمند برجسته دنیا اسلام فراهم گردد.